Jak walczyć z bezprawną degradacją pracownika?

Opublikowano: 
2.11.2022 15:28
Jak walczyć z bezprawną degradacją pracownika?

Sytuacja epidemiologiczna, duże spadki gospodarcze oraz zmiany finansowe powodują, że przedsiębiorstwa szukają różnych sposobów na redukcję kosztów. Jednym z działań, które mogą zostać podjęte przez przedsiębiorców jest degradacja pracowników, która w wielu przypadkach może być bezprawna. Czym dokładnie jest degradacja? Jak dyrektywa o ochronie Sygnalistów przyczynia się do walki z nią?

Czym jest degradacja?

Degradacja oznacza przymusowe przeniesienie pracownika na stanowisko niższe w strukturze firmy w stosunku do tego, które do tej pory obejmował. Wiąże się to ze zmianą warunków zatrudnienia oraz odbywa przy pomocy wypowiedzenia zmieniającego, które wręczane jest pracownikowi przez przełożonego. Dokument ten sporządzany jest w formie pisemnej i zawiera wypowiedzenie warunków pracy i płacy, a pracodawca przy jego pomocy może dokonać zmiany:

  • Rodzaju pracy.
  • Miejsca pracy.
  • Wynagrodzenia.
  • Wymiaru czasu pracy.

Przykładem degradacji jest sytuacja, gdy np. kierownik zostaje przeniesiony na stanowisko niższe, które do tej pory było mu podległe, czyli znajduje się ponownie na poziomie kadry szeregowej. Powodem tego jest m.in. łączenie działów, w związku z czym główne stanowisko kierownicze może być zajmowane tylko przez jedną osobę. Innymi przykładami są poważne naruszenia regulaminu pracy, czy zasad BHP.

Z kolei, bezprawna degradacja ma miejsce np. w przypadku, gdy pracownik powraca ze zwolnienia lekarskiego. Zgodnie z Kodeksem Prawa Pracy, każdy ma prawo wrócić na stanowisko wcześniej zajmowane i to na tych samych warunkach. Przepisy tyczą się także osób, które znajdują się na zasiłkach chorobowych lub rehabilitacyjnych. Niezgodna z prawem jest również praktyka wręczania kobietom, które właśnie urodziły dziecko i są w trakcie połogu wypowiedzenia zmieniającego.

Przed wejściem w życie dyrektywy o ochronie Sygnalistów, wielu pracowników obawiało się zgłaszania nieprawidłowości ze względu na strach przed przymusową zmianą stanowiska lub nawet zwolnieniem. Wejście międzynarodowych przepisów zakazało jednak tego typu niedozwolonych działań, zapewniło pracownikom prawne bezpieczeństwo oraz wprowadziło zakaz stosowania wypowiedzenia zmieniającego wobec osób sygnalizujących naruszenia.

W jaki sposób przeciwdziałać degradacji?

Przyczyn degradacji jest wiele, a firmy podejmują o niej decyzje m.in. w przypadkach restrukturyzacji firmy, przeciwdziałaniu recesji, spadku efektywności lub wypalenia zawodowego pracowników. Jednym ze sposobów przeciwdziałania niesłusznej degradacji jest odwołanie się od niej, zarówno wewnętrznie, a gdy sprawa jest poważniejsza – sądowo. W celu ochrony swoich praw, pracownicy mogą zgłaszać niezgodne z prawem praktyki, w tym również bezpodstawną zmianę stanowiska za pomocą wewnętrznego kanału do obsługi zgłoszeń Sygnalistów.

Przede wszystkim, stosowanie wewnętrznego kanału w celu zasygnalizowania problemu pomaga rozwiązać sytuację konfliktową wewnątrz firmy, zapewnia ochronę osobie zgłaszającej naruszenie oraz daje gwarancję przyjęcia i rozwiązania sprawy. Warto zaznaczyć, iż działania odwetowe nie mogą być podejmowane w stosunku do osób, które zgłaszają nieprawidłowości i są zatrudnione na podstawie umowy o pracę. W przypadku, gdy ma miejsce uzasadniona obawa wystąpienia tego typu działań, to wówczas na pracodawcy ma spoczywać ciężar dowodu i wykazania, iż podjęte przez niego działania nie noszą znamion odwetowych. W związku z tym, że bezpodstawna degradacja stanowi także jedną z form mobbingu i w tym przypadku ma charakter odwetowy, jej zgłaszanie jest wskazane i prawnie chroni Sygnalistę.  

Podsumowując, przymusowa zmiana stanowiska i warunków pracy na gorsze niż dotychczas działaniem, które może być zgłaszane pracodawcy za pomocą wewnętrznego kanału do obsługi zgłoszeń. Sygnalista, to system, który zapewnia ochronę poufności tożsamości osób, a także spełnia wszystkie wymogi prawne i jest zgodny z dyrektywą Unii Europejskiej. ‍