Wraz z pojawieniem się Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 wszystkie osoby, które zgłosiły potencjalne lub zaistniałe naruszenia są prawnie chronione przed wszelkimi działaniami odwetowymi. Dyrektywa ta dotyczy również placówek oświaty, w tym szkół i przedszkoli, które muszą zaimplementować niezbędne procedury. Kiedy dyrektorzy muszą to zrobić? Czy można zgłaszać skargi?
Szkoły to placówki oświaty, które podlegają pod dyrektywę o ochronie Sygnalistów, ze względu na to, że spełniają wymagania zobowiązujące do podejmowania działań chroniących osoby sygnalizujące naruszenia. Przede wszystkim należą one do instytucji publicznych, która w swoich placówkach zatrudniają w sumie ponad 700 tysięcy nauczycieli oraz kilka tysięcy pracowników, związanych np. z administracją. Co więcej, szkoły mają ogromny wpływ na zdrowie publiczne zarówno dzieci, jak i rodziców oraz pracowników placówek. Do zadań przedstawicieli placówek oświaty należy ochrona prywatności i danych osobowych osób zatrudnionych oraz zapewnienie bezpieczeństwa sieci i eksploatowanych systemów informatycznych. Sygnalizowanie naruszeń w szkołach jest szczególnie istotne, ponieważ pozwala chronić zarówno uczniów oraz pracowników, jak i rodziców przed działaniami łamiącymi prawo.
W związku z tym dyrektorzy placówek zarówno publicznych, jak i niepublicznych, zatrudniający minimum 50 pracowników są zobowiązani do wdrożenia i zapewniania możliwości zgłaszania nieprawidłowości poprzez bezpieczny i chroniący dane osobowe kanał. Co prawda, szkoły, które nie spełniają minimalnego wymogu o ilości osób zatrudnionych, nie muszą zaimplementować specjalnego, wewnętrznego kanału do obsługi zgłoszeń, jednak wciąż sygnalizowanie naruszeń jest zalecane, aby dbać o wspólne dobro miejsca pracy.
Na ten moment, polski projekt ustawy wciąż jest na etapie sprawdzania, jednak nie zmienia to faktu, że obowiązek dostosowania się do nowych przepisów wszedł w życie z dniem 17 grudnia 2021 roku. Dyrektorzy są więc zobowiązani do wdrożenia wewnętrznego kanału do przyjmowania zawiadomień, który może mieć formę systemu do zarządzania zgłoszeniami.
Informowanie o nieprawidłowościach to działanie na rzecz dobra ogólnego, podnoszenia jakości pracy i zwalczania nielegalnych zachowań. Należy pamiętać, że aby otrzymać ochronę trzeba być m.in. pracownikiem, byłym pracownikiem lub stażystą. Skargi mogą być zgłaszane tylko w przypadkach, gdy są uznane za informowanie o naruszeniach oraz gdy dotyczą:
- Przestępstw, które noszą znamiona np. korupcji, mobbingu, czy łapówkarstwa.
- Szkody dla środowiska zarówno tej, która potencjalnie może mieć miejsce, jak i tej rzeczywistej.
- Zagrożenia dla zdrowia, życia lub bezpieczeństwa jednostki.
- Łamania prawa, w tym również przepisów BHP lub przeciwpożarowych.
- Nieuczciwego wyroku.
W przypadku, gdy pracownik nie jest pewien, czy dane zgłoszenie jest tylko skargą, czy uznać je można za informowanie o nieprawidłowościach, powinien zajrzeć do regulaminu dotyczącego zgłaszania nieprawidłowości. Zgodnie z dyrektywą, każdy pracodawca podlegający pod przepisy dyrektywy o Sygnalistach, w tym również dyrektor szkoły jest zobowiązany do stworzenia i udostępnienia takiego dokumentu wszystkim swoim pracownikom.
Aby uniknąć kar, zarówno szkoły publiczne, jak i niepubliczne powinny mieć już teraz wdrożone procedury informowania, zgłaszania i obsługi nieprawidłowości. Mimo, że proces legislacyjny polskiego projektu ustawy wciąż nie został zakończony, to szkoły powinny przyjąć i stosować się do przepisów dyrektywy Unii Europejskiej, które weszły w życie z dniem 17 grudnia 2021 roku. Na ich mocy, dyrektorzy są zobowiązani do zaimplementowania systemu do zgłaszania naruszeń. Co więcej, należy wyznaczyć osobę odpowiedzialną za przyjmowanie i obsługę zawiadomień oraz prowadzenie rejestru zgłoszonych nieprawidłowości.
Dzięki tym przepisom możliwe jest sprawne i skuteczne wykrycie nieprawidłowości na wczesnym etapie, a następnie zastosowanie działań naprawczych. W ochronie poufności tożsamości pracowników zgłaszających naruszenia pomaga system do obsługi zgłoszeń Sygnalista.
.svg)
.png){kind=icon}