Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej opublikowało w kwietniu nowy projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa. Co prawda, status projektu jest wciąż otwarty, ale już teraz osoby, które dyrektywa obowiązuje muszą stosować się do jej ogólnych założeń. Co grozi pracodawcom za nieprzestrzeganie przepisów? Czy kary obowiązują również Sygnalistów?
Zgodnie z dyrektywą o ochronie Sygnalistów, wewnętrzny system do przyjmowania i obsługi zgłoszeń zobowiązani są wdrożyć pracodawcy z sektora publicznego oraz prywatnego, którzy zatrudniają co najmniej 50 pracowników lub gminy liczące powyżej 10 tysięcy mieszkańców. Kanał wewnętrzny stanowi pierwszy krok w przypadku sygnalizowania nieprawidłowości. W przypadku, gdy po dokonaniu zgłoszenia wewnętrznego nie zostały podjęte należyte kroki, pracownik może zwrócić się do organów zewnętrznych lub przekazać informacje o naruszeniu do wiadomości publicznej.
W nowym projekcie ustawy zostały sprecyzowane przepisy karne, które obejmują sankcje dla osób nieprzestrzegających jej założeń. Przygotowana propozycja prawnego aktu wymienia kary grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 3 dla osób, które:
- utrudniają dokonywanie zgłoszeń,
- podejmują działania odwetowe wobec osób zgłaszających nieprawidłowości,
- naruszają obowiązek zachowania poufności tożsamości osób sygnalizujących naruszenia,
- wbrew przepisom nie ustanowiły wewnętrznych procedur zgłaszania, zarządzania i podejmowania działań zaradczych.
Co ciekawe, takie same kary obejmują nie tylko podmioty zatrudniające, ale również osoby, które dokonują nieprawdziwych zgłoszeń noszących znamiona pomówień. Poprzez „niezgodne z prawdą” rozumie się informacje fałszywe, które w sposób świadomy bądź z premedytacją zostały zgłoszone przez Sygnalistę. Każde otrzymane zawiadomienie powinno przejść proces weryfikacji odnośnie prawdziwości zawartych w nim informacji, a następnie być rozpatrywane przez osoby obsługujące zgłoszenia.
Na mocy obowiązującej od 17 grudnia 2021 roku Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937, wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej są zobowiązane do wdrożenia skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji. Celem ich implementacji jest minimalizacja prawdopodobieństwa pojawienia się działań odwetowych względem Sygnalistów. Poniżej przedstawiamy kary nakładane na pracodawców nieprzestrzegających wytycznych ustawy w krajach, które zaimplementowały dyrektywę:
- Francja. Mimo tego, że nie przewiduje się w tym kraju kar dla przedsiębiorstw za nieustanowienie wewnętrznego kanału raportowania, to surowe sankcje ponoszą już te osoby, które ujawniły tożsamość Sygnalisty lub utrudniły dokonanie zgłoszenia. W pierwszym przypadku występuje zagrożenie karą pozbawienia wolności do 2 lat i grzywną w wysokości 30 000 euro. W przypadku drugiej sytuacji grozi rok pozbawienia wolności i grzywna w wysokości 15 000 euro.
- Chorwacja. Naruszenia chorwackiej ustawy przyjmują charakter wykroczeń, a sankcje dotyczą tylko kar grzywny. Osoby, która utrudniają Sygnalistom zgłaszanie naruszeń, podejmują wobec nich działania odwetowe lub nie przestrzegają zachowania poufności tożsamości mogą być zagrożone karą w przedziale 30 000 do 50 000 euro.
- Cypr. Kary administracyjne w przypadku niezapewnienia należytej ochrony Sygnalistom dochodzą do 30 000 euro.
- Portugalia. W tym kraju za wszelkie działania skierowane przeciw Sygnalistom, do których należy utrudnianie dokonania zgłoszenia, podejmowanie działań odwetowych lub nieprzestrzeganie obowiązku zachowania poufności grozi, w przypadku osób fizycznych, kara grzywny w wysokości od 1 000 do 25 000 euro, a w przypadku osób prawnych kara od 10 000 do 250 000 euro.
- Łotwa. W tym państwie kary administracyjne w przypadku niezapewnienia należytej ochrony Sygnalistom sięgają 14 000 euro.
Podsumowując, sankcje za nieprzestrzeganie wytycznych dyrektywy o ochronie Sygnalistów dotyczą zarówno pracodawców, jak i osoby zgłaszające nieprawdziwe naruszenia. W większości krajów brak implementacji w organizacjach wewnętrznego systemu raportującego skutkuje karami. Wypełnij obowiązki pracodawcy i zapewnij swojej firmie bezpieczny, unikalny oraz spersonalizowany system Sygnalista do przyjmowania i obsługi zgłoszeń.
.svg)
.png){kind=icon}