Pojęcie „Sygnalista” zostało spopularyzowane wraz z wejściem w życie Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 roku. Dokument ten zdefiniował prawnie kwestie ochrony osób zgłaszających nieprawidłowości w przedsiębiorstwach. Kim jest Sygnalista? Jakie warunki muszą spełniać osoby, aby mogły podlegać ochronie dyrektywy?
Według dyrektywy o ochronie osób zgłaszających nieprawidłowości, mianem Sygnalisty określa się osobę, która posiada informacje odnośnie naruszeń, których była pośrednim lub bezpośrednim świadkiem. Aby uzyskać status Sygnalisty, osoba zgłaszająca powinna mieć oparcie w faktach na temat zdarzeń, które miały lub mogłyby mieć negatywy skutek na interesy firmy i jej pracowników. Sygnalizacja nieprawidłowości ma za zadanie przeciwdziałać niezgodnym z prawem zachowaniom w przyszłości i rozwiązywać zaistniałe problemy w jak najszybszy sposób.
Warto zaznaczyć, że osoba zgłaszająca naruszenia działa w dobrym interesie firmy oraz ogółu społeczeństwa i nie powinna być kojarzona z donosicielem. Ten drugi termin odnosi się do osób, które kierują się własnym interesem w celu uzyskania osobistych korzyści. Z kolei Sygnalista kierowany poprawą jakości pracy zgłasza sytuacje niezgodne z prawem, które noszą znamiona np. mobbingu, korupcji lub wyprowadzania pieniędzy.
Dzięki wejściu w życie dyrektywy o ochronie Sygnalistów, osoby zgłaszające nie muszą obawiać się reperkusji lub działań odwetowych, ponieważ są prawnie chronione przez prawo Unii Europejskiej, a po zatwierdzeniu nowego projektu ustawy także polskie.
Nowe przepisy mają obowiązywać podmioty prawne, zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego, które zatrudniają co najmniej 50 osób. W przypadku dużych firm, w których pracuje 250 pracowników lub więcej pracodawcy mieli obowiązek wdrożenia dyrektywy do 17 grudnia 2021 roku. Z kolei dla podmiotów zatrudniających od 50 do 249 osób termin zaimplementowania przepisów do struktur organizacji jest wydłużony i trwa do 17 grudnia 2023 roku.
Co prawda, na ten moment wszyscy w Polsce czekają na krajowe przepisy i zatwierdzenie nowego projektu ustawy o ochronie Sygnalistów, jednak nie zmienia to faktu, że każdy przedsiębiorca, którego dyrektywa dotyczy musi wdrożyć wewnętrzny kanał do obsługi zgłoszeń już teraz. Wedle nowych przepisów powinien on mieć formę programu informatycznego takiego, jakim jest np. Sygnalista.
Warto zaznaczyć, że dyrektywa dotyczy osób pracujących w sektorach takich, jak:
- ochrona konsumentów,
- ochrona środowiska,
- ochrona radiologiczna i bezpieczeństwa jądrowego,
- ochrona prywatności i danych osobowych,
- ochrona sieci i systemów informacyjnych,
- zamówienia publiczne,
- bezpieczeństwo produktów,
- bezpieczeństwo transportu,
- bezpieczeństwo żywności i pasz,
- zdrowie publiczne.
Przede wszystkim, aby uzyskać status Sygnalisty, osoba musi chcieć dokonać zgłoszenia oraz podjąć w tym kierunku odpowiednie kroki. Zgłaszający powinien być również pośrednim lub bezpośrednim świadkiem łamiących prawo zachowań. Co więcej, musi on posiadać istotne informacje, stanowiące dowód zaistniałej sytuacji, która miała miejsce w organizacji. Bardzo ważne jest, aby wspomniane informacje były prawdziwe, sprawdzone i oparte na faktach tak, aby nie doszło do pomówień. Sygnalizacja musi odbyć się w dobrej wierze, aby przysłużyła się celom publicznym i nie miała związku z zemstą. Zgłoszenie nie może być dostępne publicznie, a pracodawca ma obowiązek zapewnić ochronę poufności tożsamości osób sygnalizujących naruszenia.
Podsumowując, wejście w życie dyrektywy o ochronie Sygnalistów z pewnością przyczyni się do poprawy jakości pracy w organizacji, dzięki wykrywaniu problemów na wczesnym etapie ich wystąpienia. Przepisy zapewniają bezpieczeństwo osobom zgłaszającym, a odpowiedni system taki, jak np. Sygnalista gwarantuje zgodność z przepisami oraz ochronę pracowników, którzy chcą dokonać zgłoszenia.
.svg)
.png){kind=icon}