Mówi się, iż Sygnalista to osoba, która złożyła zawiadomienie o nieprawidłowości zaistniałej w miejscu pracy. Jest jednak kilka istotnych warunków, które osoby zgłaszające naruszenia w organizacji muszą spełnić, aby uzyskać ten status.
Od 17 grudnia 2021 roku, wytyczne dyrektywy o ochronie Sygnalistów dotyczą:
- instytucji publicznych, zatrudniających powyżej 50 osób,
- gmin liczących powyżej 10 tysięcy mieszkańców,
- podmiotów prywatnych, zatrudniających powyżej 250 pracowników,
-podmiotów z rynku finansowego oraz podmiotów zajmujących się AML/CF bez względu na liczbę osób zatrudnionych oraz sektor.
Jeśli organizacja należy do jednej z wyżej wymienionych kategorii, pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia wewnętrznego kanału zgłaszania nieprawidłowości dla Sygnalistów.
Zgodnie z treścią dyrektywy, Sygnalista to osoba, która dokonuje zgłoszeń naruszeń prawa Unii Europejskiej w środowisku pracy, gdy posiada uzasadnione podstawy, by sądzić, iż zebrane przez nią informacje są zgodne z prawdą w momencie zgłaszania. Sygnalizowanie o nieprawidłowościach odbywa się za pomocą kanału wewnętrznego. Najlepszym i w pełni bezpiecznym systemem do zarządzania zgłoszeniami jest Sygnalista. Celem osób zgłaszających problemy w organizacjach jest przede wszystkim działanie w dobrej wierze, na korzyść przedsiębiorstw. Sygnalistą może zostać:
- pracownik lub były pracownik,
- osoba, która aplikuje na stanowisko i uzyskała informację o nieprawidłowości w procesie rekrutacji lub negocjacji,
-osoba, która świadczy pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej,
- akcjonariusz lub wspólnik,
- członek organu osoby prawnej,
- osoba, która świadczy prace pod nadzorem wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej,
- stażysta,
- wolontariusz.
Zadaniem Sygnalistów jest nie tylko wykrywanie sytuacji alarmujących, jak np. mobbing, czy korupcja oraz następne ich zgłaszanie, ale także poprawa atmosfery w pracy, poprzez eliminację działań niezgodnych z prawem.
Nieprawidłowości, zgłaszane przez Sygnalistów dotyczą:
- usług, produktów i rynków finansowych,
- zamówień publicznych,
- bezpieczeństwa produktów, żywności i transportu,
- ochrony środowiska i bezpieczeństwa jądrowego,
- ochrony konsumentów i danych osobowych,
- bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych,
- zdrowia publicznego,
- interesów finansowych Unii Europejskiej,
- rynku wewnętrznego Unii Europejskiej oraz zasad konkurencji, pomocy państwa i opodatkowania osób prawnych,
- wewnętrznej organizacji pracy, np. w przypadku wystąpienia mobbingu.
Oprogramowanie Sygnalista, dzięki któremu sygnalizowanie problemów jest proste i skuteczne, zapewnia szereg niezbędnych funkcjonalności i usprawnia komunikację na linii pracodawca-pracownik.
Bardzo ważną kwestią jest prawdziwość sygnalizowanych problemów. Zgłoszenia powinny opierać się na faktach i dowodach, a nie subiektywnych interpretacjach i domysłach. Sygnaliście nie wolno domniemywać, że jakaś sytuacja miała miejsce. Jeśli nie będzie on zgłaszał naruszeń zgodnie z prawdą, mogą zostać postawione mu zarzuty o pomówienie lub naruszenie dóbr osobistych osoby zgłoszonej.
W tym miejscu, warto rozgraniczyć pojęcie „donosiciel” od Sygnalisty. Ten pierwszy, nie działa w dobrej wierze, na korzyść przedsiębiorstwa, a jego motywacje nie są dobre. Mianem Sygnalisty nie jest więc osoba, która z premedytacją przeinacza fakty lub podaje okoliczności zdarzenia, niemające miejsca. Rada Europy, tym pojęciem określiła osobę, która działa i alarmuje swoje środowisko pracy w dobrej wierze. Nawet jeśli zgłoszenie się nie potwierdzi, to docenia się dobre intencje osoby sygnalizującej, która kierowała się faktami i w tym przypadku nie ponosi ona konsekwencji.
Od dnia 17 grudnia 2021 roku, pracodawcy zostali zobowiązani do wdrożenia wewnętrznego kanału przyjmowania zgłoszeń oraz do zaimplementowania systemu do ochrony osób zgłaszających problemy. Sygnalista, to system, który zapewnia ochronę poufności tożsamości osób, a także spełnia wszystkie wymogi prawne i jest zgodny z dyrektywą Unii Europejskiej.