Dnia 12 kwietnia 2022 roku Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowało nowy projekt ustawy dotyczący ochrony Sygnalistów. Nie zmienia to jednak faktu, iż proces legislacyjny wciąż trwa, a obecnie, opóźnienie w implementacji wynosi już ponad 4 miesiące. Jakie zmiany zostały wprowadzone? Co dalej z kwestią anonimowości Sygnalistów?
Kilka dni temu ukazał się nowy projekt ustawy o ochronie Sygnalistów, w którym zostało zawarte nie tylko kilka istotnych zmian, ale również pojawiły się znaczące nieścisłości.
Pierwsza sprawa dotyczy liczby osób zatrudnianych, powyżej której pracodawcy w organizacji mają obowiązek utworzenia systemu do przyjmowania i obsługi zgłoszeń wewnętrznych. Ta sprawa wymagała doprecyzowania, ponieważ w pierwszej wersji projektu zawarta była informacja o 50 pracownikach, co wskazywało na osoby zatrudnione na etatach. Natomiast, w nowej części projektu jest już mowa o 50 osobach wykonujących pracę, co pozwala stwierdzić, że ustawa ma objąć również osoby zatrudnione na np. kontraktach cywilnoprawnych. Ten zapis jest więc niedoprecyzowany, ponieważ powoduje, że pracodawcy muszą się domyślać, w których przypadkach nowe obowiązki ich obowiązują, a w których nie muszą się do nich dostosowywać. W sytuacji, gdy podlegają oni pod prawa zawarte w dokumencie, będą zobowiązani do stworzenia wewnętrznego kanału do raportowania naruszeń, w tym do implementacji odpowiedniego systemu, jakim jest np. Sygnalista. W związku z tym, finalna wersja ustawy powinna zawierać definicję osoby wykonującej pracę tak, aby nie było miejsca na tego typu nieścisłości.
Inne zmiany, o których mowa w nowym projekcie ustawy to:
- Dodanie do katalogu osób, które mogą zostać Sygnalistami również funkcjonariuszy formacji mundurowych oraz żołnierzy zawodowych.
- Poszerzenie katalogu spraw, które mogą być zgłaszane przez Sygnalistów o te, które dotyczą nie tylko interesów finansowych Unii Europejskiej, ale także polskiego Skarbu Państwa. Nieprawidłowości mogą skupiać się na kwestiach wydawania pieniędzy, subwencji i dotacji.
- Wprowadzenie rezygnacji z obligatoryjnego wdrażania systemu zgłoszeń wewnętrznych w urzędach i jednostkach organizacyjnych gmin liczących poniżej 10 tys. mieszkańców.
Do czasu powstania nowej wersji projektu mowa była o ochronie poufności tożsamości osób zgłaszających nieprawidłowości, która w najdalej idącej interpretacji mogła oznaczać anonimowość. W nowym projekcie ustawy zostało zaproponowane elastyczne podejście w odniesieniu do możliwości wdrożenia anonimowego trybu dokonywania zgłoszeń wewnętrznych, jak i zgłoszeń zewnętrznych. Przyjmuje się, że przepisy ustawy stosowane mają być do zgłoszenia informacji o naruszeniu anonimowo wyłącznie w przypadkach, gdy możliwość zgłoszenia informacji o naruszeniu anonimowo przewiduje regulamin zgłoszeń wewnętrznych lub procedura zgłaszania naruszeń prawa organowi publicznemu
Na czym w tym przypadku polega nieścisłość? W uzasadnieniu do projektu jest zapis, który informuje o tym, że Rzecznik Praw Obywatelskich, podmioty prawne oraz organy publiczne nie będą zobowiązane do rozpatrywania zgłoszeń anonimowych. Jednak podmioty prawne oraz organy publiczne mają zachować możliwość przyjmowania zgłoszeń anonimowych na podstawie regulacji, które same przyjmą dla obsługiwanych przez siebie wewnętrznych i zewnętrznych ścieżek zgłaszania. W tym przypadku, anonimowość zgłoszeń może być zapewniona, jeżeli zostanie to przewidziane, na zasadzie dobrowolności, w regulaminie zgłoszeń wewnętrznych stosowanym przez pracodawcę.
Co istotne, w uzasadnieniu do projektu widnieje również następujący zapis:
„Jeżeli informacja o naruszeniu zostanie zgłoszona pracodawcy, organowi publicznemu lub ujawniona publicznie anonimowo i z jakiejkolwiek przyczyny, dojdzie następnie do ujawnienia tożsamości zgłaszającego, który doświadczy działań odwetowych, przepisy ustawy o środkach ochrony określonych w projektowanym rozdziale o zakazie działań odwetowych i środków ochrony znajdą zastosowanie, jeżeli spełnione zostaną warunki określone w uzasadnionych podstawach zgłoszenia.”.
Nowy projekt ustawy nie zawiera zmian, jeśli chodzi o kwestię konieczności wprowadzenia wewnętrznego kanału zgłoszeń przez pracodawców, którzy podlegają dyrektywie o ochronie Sygnalistów. Przedsiębiorcy, którzy zatrudniają co najmniej 50 pracowników, z wyłączeniem podmiotów prawnych w sektorze publicznym są wciąż zobowiązani do wewnętrznego przyjmowania i rozwiązywania zawiadomień. Systemem, który posiada wszystkie najważniejsze funkcje potrzebne do obsługi zgłoszeń jest Sygnalista.
.svg)
.png){kind=icon}