Ostatni projekt ustawy o Sygnalistach ujrzał światło dzienne w lipcu zeszłego roku, jednak mimo zaproponowanych poprawek, nie został on zatwierdzony. Dnia 21 grudnia 2022 roku pojawił się kolejny dokument prawny o ochronie osób zgłaszających naruszenia.

Jakie dokładnie zmiany wprowadza nowy projekt ustawy?

Przypomnijmy, iż Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 o ochronie Sygnalistów miała zostać zaimplementowana przez wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej do dnia 17 grudnia 2021 roku. Niestety, prace legislacyjne na szczeblach rządowych w większości państw wciąż trwają. Obecnie, w Polsce pojawiła się kolejna wersja projektu ustawy o Sygnalistach, która zawiera nowe propozycje zmian. Poniżej omawiamy 5 najważniejszych.

‍

• Obsługa zgłoszeń zewnętrznych ma się odbywać bez udziału Rzecznika Praw Obywatelskich. Jest to jedna z większych zmian, która została uwzględniona w najnowszym projekcie ustawy o ochronie Sygnalistów. Początkowo to właśnie do Rzecznika Praw Obywatelskich miały być kierowane zgłoszenia zewnętrzne, jednak obecnie, całkowicie ograniczono jego rolę, a przyjmowanie i obsługę zawiadomień przekierowano na organy publiczne, w tym Państwową Inspekcję Pracy. Ma ona odpowiadać za początkowy etap weryfikacji zgłoszeń, a następnie przekazywać je do organu publicznego właściwego, którego zadaniem ma być podejmować działań zaradczych.
• Zadaniem PIP ma być również przyjmowanie raportów dotyczących napływających zgłoszeń zewnętrznych od innych organów publicznych. Wówczas, będzie on mógł tworzyć sprawozdania z danego roku kalendarzowego, a następnie przekazać je Komisji Europejskiej. Przekierowanie przyjmowania i obsługi zgłoszeń z Rzecznika Praw Obywatelskich na Państwową Inspekcję Pracy wymusi zmianę Ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy.
• Wskazano Policję oraz Prokuraturę jako podmioty właściwe do przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych Sygnalistów. Prokurator ma odpowiadać za rozpatrywanie zawiadomień, które dotyczą przestępstw naruszających interesy Unii Europejskiej. Z kolei Policja ma zajmować się zgłoszeniami zewnętrznymi, noszącymi znamiona przestępstw.
• Określono zmiany w kwestii przepisów karnych. W przypadku utrudnienia dokonania zgłoszenia, projekt przewiduje zaostrzenie sankcji poprzez zamieszczenie kary pozbawienia wolności. Z kolei, w przypadku posiadania wiedzy o tym, że do naruszenia nie doszło i dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, kara pozbawienia wolności została obniżona z 3 na 2 lata.
• Termin przechowywania danych osobowych w rejestrze zgłoszeń został określony i ma wynosić 15 miesięcy po zakończeniu roku kalendarzowego, w którym zostały zakończone działania następcze lub po ukończeniu postępowań zapoczątkowanych tymi działaniami.
• Przewidziano również możliwość otrzymania przez Sygnalistę zaświadczenia o byciu osobą zgłaszającą nieprawidłowości, które jednocześnie ma stanowić potwierdzenie ochrony na mocy przepisów prawnych zawartych w ustawie.
• W przypadku nieścisłości lub kwestii, które nie zostały uregulowane przepisami, nowy projekt sugeruje odesłanie do przepisów Kodeksu Postępowania Administracyjnego.

‍

Podsumowując, na ten moment prace legislacyjne na szczeblu rządowym wciąż trwają. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów określono na pierwszy kwartał 2023 r. Warto zaznaczyć, że kwestie dotyczące zgłoszeń wewnętrznych nie uległy większym zmianom i wciąż pracodawcy muszą zapewnić swoim pracownikom wewnętrzny kanał do obsługi zgłoszeń, którym może być zgodny z wymogami dyrektywy oraz bezpieczny system Sygnalista.

‍