Wielka Brytania to jeden z tych krajów, w którym przepisy odnośnie zapewnienia ochrony osobom zgłaszającym nieprawidłowości w firmach zostały zdefiniowane w ustawie o ujawnianiu informacji w interesie publicznym już w 1998 roku. Czy nowa dyrektywa o ochronie Sygnalistów wprowadziła nowe, istotne zmiany?

Historia ochrony praw Sygnalistów w Wielkiej Brytanii.

Kwestia ochrony praw Sygnalistów jest w Wielkiej Brytanii traktowana niezwykle poważnie. Kraj ten może poszczycić się jedną z najlepiej doprecyzowanych i najbardziej spójnych regulacji związanych z bezpieczeństwem osób zgłaszających naruszenia. Problem ich ochrony został po raz pierwszy nagłośniony przez organizację charytatywną Social Adult już pod koniec lat 80 XX wieku. Od tego momentu zaczęto przykładać większą wagę do wspierania Sygnalistów i postulowano o wprowadzenie wewnętrznych przepisów do większych przedsiębiorstw oraz instytucji publicznych  Kolejnym krokiem do zwiększenia bezpieczeństwa osób sygnalizujących nieprawidłowości było powołanie w 1993 roku niezależnego centrum pomocy Public Concern at Work. Przez wiele lat, organizacja nie tylko walczyła o wprowadzenie konkretnych sankcji oraz praw, które zabezpieczałyby Sygnalistów, ale także zapewniała im darmową linię telefoniczną, która gwarantowała wsparcie i porady prawne. W 1998 roku, po wielu modyfikacjach, rząd premiera Tony’ego Blaira podpisał ustawę o Sygnalistach i tym samym wprowadził ją w życie.  

‍

Jakie różnice występują między Dyrektywą o Sygnalistach a prawem brytyjskim?

Dyrektywa o ochronie Sygnalistów przewiduje konieczność stworzenia wewnętrznych kanałów zgłaszania nieprawidłowości. Wszystkie państwa Unii Europejskiej, bez względu na stopień implementacji krajowych przepisów powinny stosować się do wymogów zawartych w dyrektywie. Mimo tego, że Wielka Brytania nie należy już do Unii Europejskiej i na ten moment nie zamierza w pełni wdrażać przepisów dyrektywy, to wciąż jest zobowiązana na mocy umowy o handlu i współpracy do “równych warunków działania”, jeśli chodzi o poziom ochrony standardów pracy. Między dyrektywą o Sygnalistach a prawem brytyjskim występuje kilka istotnych różnic:

• Przede wszystkim, dyrektywa odnosi się do większej ilości sektorów i swym zasięgiem chroni szerszy zakres osób fizycznych, w tym także wolontariuszy, potencjalnych pracowników czy współpracowników.
• Prawo brytyjskie ma zastosowanie w przypadku ujawniania zobowiązań prawnych, niezależnie od źródła, podczas gdy dyrektywa zapewnia ochronę w odniesieniu do naruszeń prawa Unii Europejskiej.
• Wielka Brytania zapewnia Sygnalistom ochronę przed niesprawiedliwym traktowaniem jedynie w kontekście związanym z pracą. Z kolei dyrektywa pozwala osobom fizycznym na sygnalizowanie nieprawidłowości zgodnie z przepisami, co traktowane jest jako ich zabezpieczenie przed działaniami niezgodnymi z prawem.
• Co istotne, w przeciwieństwie do dyrektywy Unii Europejskiej, brytyjska ustawa nie gwarantuje Sygnalistom ochrony poufności tożsamości z wyjątkiem niektórych, szczególnych przypadków.

W związku z różnicami między dyrektywą o Sygnalistach a prawem krajowym, na początku 2021 roku, rząd Wielkiej Brytanii zobowiązał się do przeglądu istniejących przepisów informowania o naruszeniach w miejscach pracy. Co więcej, w celu zachowania statusu państwa jako tego, które zapewnia kompleksową ochronę Sygnalistów, organizacja Protect rozpoczęła kampanię nawołującą do aktualizacji istniejących przepisów. Niemniej, przepisy dyrektywy wciąż pozostają istotne, w szczególności dla firm i organizacji świadczących usługi finansowe, które działają w całej Europie.

‍