Znani Sygnaliści. Jakie nieprawidłowości zgłaszali?

Opublikowano: 
31.8.2022 14:01
Najsłynniejsi Sygnaliści

Zgodnie z wejściem w życie dyrektywy o ochronie Sygnalistów, zadaniem osób zgłaszających nieprawidłowości jest ujawnianie nielegalnych procedur w miejscach pracy. Wiele pracowników obawia się sygnalizowania naruszeń ze względu na potencjalne reperkusje lub działania odwetowe. Poniżej przedstawiamy historie najbardziej znanych Sygnalistów, których sprawy w znaczący sposób wpłynęły na wprowadzenie dyrektywy o ochronie Sygnalistów i uściślenie przepisów.

Edward Snowden

Jeden z najsłynniejszych Sygnalistów w historii, zwany amerykańskim demaskatorem. Jako pracownik CIA i osoba zatrudniona przez firmy Dell oraz Booz Allen Hamilton ujawnił kilkaset tysięcy tajnych i poufnych dokumentów NSA. Sprawa ta została uznana jako największy wyciek tak istotnych informacji w historii USA.

Ujawnienia Snowden’a były tak wielkie i prowadzone na tak olbrzymią skalę, że przez pewien czas był on podejrzewany o współpracę z innymi państwami, jednak sam zainteresowany stanowczo zaprzeczył tym spekulacjom. Ze względu na jego działalność zostały mu postawione zarzuty karne w kilku krajach, które w 2015 roku Parlament Europejski nakazał wycofać. W uzasadnieniu, zamieszczono informacje o przyznaniu Edwardowi statusu osoby zgłaszającej naruszenia w dobrej wierze i broniącej praw człowieka na szczeblu międzynarodowym.  

Snowden za swoją działalność Sygnalisty, zgłaszającego tak wielkie nieprawidłowości, jak amerykańskie inwigilacje, został nominowany w 2013 roku do Pokojowej Nagrody Nobla ze względu na swój znaczący i bohaterski wkład w dobro krajowe i międzynarodowe kosztem osobistych wyrzeczeń.

Harry Markopolos

Amerykański prawnik oraz były dyrektor wykonawczy ds. papierów wartościowych, który zajmował się także demaskowaniem oszustw finansowych jako śledczy. W latach 1999-2008 odkrył i ujawnił obciążające dowody na finansistę Bernie Madoffa, który dopuścił się jednego z największych przekrętów finansowych w historii Wall Street. Stworzył on piramidę finansową, która zarobiła blisko 65 miliardów dolarów i przez kilka lat nie został złapany przez władze.

Markopolos przeprowadził prywatne śledztwo, jednak z początku nie chciano go słuchać i ignorowano jego zgłoszenia, ze względu na to, że działalność Sygnalistów nie była wówczas tak znana i chroniona. Obecnie, jest on uważany za jednego z pierwszych, uznanych na całym świecie Sygnalistów, którego działania, determinacja i upór doprowadziły do skazania Madoffa na ponad 100 lat więzienia.

Howard Wilkinson

Były pracownik biura Danske Bank w Estonii, który w latach 2007-2014 odkrył masowy skandal związany z praniem brudnych pieniędzy. Defraudacji uległo wówczas ponad 230 miliardów dolarów, które wypłynęły z Rosji do USA przez estoński oddział Danske Bank.

Do 2018 roku instytucja nie odniosła się do tych zarzutów. Zmieniło się to za sprawą anonimowego ujawnienia Howarda Wilkinsona, co w znacznym stopniu naruszyło jego prawo do ochrony jako Sygnalisty. Wówczas, nie obowiązywała żadna dyrektywa, która zabezpieczałaby osoby zgłaszające naruszenia przed działaniami odwetowymi, dlatego też nie posiadał on żadnych przywilejów i ochrony. Ostatecznie jednak doszło do ujawnienia oszustwa, a Danske Bank poniósł konsekwencje.

Paweł Szczygieł

Były pracownik amerykańskiej firmy Cargill, który został zwolniony dyscyplinarnie, ze względu na to, że nie zgadzał się na złe traktowanie pracowników i ukrywanie wypadków w pracy. Niedopuszczalne postępowanie korporacji polegało na blokowaniu działań pracowników takich, jak np. utworzenie przez nich związku zawodowego. Co więcej, przełożeni w sposób wulgarny odnosili się do swoich podwładnych, a dyrekcja odmawiała podwyżek.

Paweł Szczygieł postanowił walczyć o prawa swoje i swoich współpracowników, dlatego też poprzez kanał wewnętrzny zgłosił pracodawcy nieprawidłowości, których był świadkiem. Po tym, gdy został niesłusznie zwolniony w sposób dyscyplinarny, udał się do sądu, gdzie wygrał sprawę i otrzymał 20 tysięcy złotych odszkodowania.

Podsumowując, wprowadzenie dyrektywy o ochronie Sygnalistów przyczyniło się do zwiększenia ochrony osób zgłaszających nieprawidłowości. Obecnie, mogą oni sygnalizować naruszenia za pomocą wewnętrznego kanału do obsługi zgłoszeń, którym może być np. system Sygnalista bez obawy o potencjalne działania odwetowe, ponieważ są chronieni międzynarodowymi przepisami.